Diyarbakır Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü’nün (DİSA) Adalet ve Barış İnşası Araştırma Programı çerçevesinde başlattığı Çatışma Çözümü ve Barış İnşası: Dünya Deneyimleri Serisi Projesi kapsamında 2020 yılında Sri Lanka, Guatemala ve Nepal raporları kaleme alındı. Proje bu yıl Kolombiya, Meksika/Zapatistalar ve Ruanda vakalarıyla devam ediyor.
DİSA olarak çatışma çözümü ve barış inşası konusunda dünya deneyimlerine ilişkin bilgi üreterek Kürt meselesinin barışçıl, demokratik yollarla çözümüne katkı sunmayı amaçlıyoruz. Söz konusu seriyle sivil toplum aktörleri başta olmak üzere, çatışma çözümü ve barış inşası konusunda çalışan aktörlerin, farklı zaman ve mekânlarda meydana gelen vakalara ilişkin bilgilere erişimine yardımcı olmak istiyoruz. Projeyle ayrıca çatışma çözümü ve toplumsal barış inşası alanında akademik çalışmaların yapılmasını teşvik etmeyi ve genç araştırmacıları desteklemeyi arzuluyoruz.
Meksika’nın Chiapas eyaletindeki Zapatistaların isyanını ele alan bu rapor devlet-altı (intra-state) çatışmalar ve barış inşası vakaları içerisinde göreli olarak özgünlük taşıyor. Bu tür vakalarda çoğunlukla uzun yıllar süren çatışmalar sadece can kaybına ve çok boyutlu hak ihlaline neden olmaz; bunların yanında ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel, mekânsal alanlar başta olmak üzere birçok açıdan büyük yıkımlar ortaya çıkarır. Çatışmaları ve düşmanlıkları sonlandırmaya dönük barış süreçleri, bu zor alanlarda iyileşmelere, yeni bir siyasal ve toplumsal düzen inşasına odaklanır. Zapatista İsyanı’nda, günlerle ifade edilen kısa süreli bir çatışmayı yıllara yayılan bir barış ve toplumsal inşa süreci takip ediyor. İsyancıların silahsızlanması meselesinin merkezî bir konum arz etmediği bu vakada Meksika yerlileri, kimliklerini ve yaşam tarzlarını koruyarak devletin formel yapılarının dışında siyasi, ekonomik ve sosyal yaşamlarını inşa etmeye dönük otonom yapılar inşa ediyorlar.
DİSA
Diyarbakı Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü