Önce Anadili Broşür Dizisi’nin “Ülkelerin Dil Planlaması ve Politikaları: Eğitimde Çokdillilik” başlıklı 4. broşürü yayınlandı. Broşürde yer alan yazılar, eğitimde çokdilliliğin kabul edildiği Belçika ve İsrail örneklerinin yanında Norveç, İsveç, Finlandiya ve Rusya sınırları içinde kalan Sámiler’in üç İskandinav ülkesindeki dilsel durumları ile Sovyetlerin dağılmasından sonra kurulan çeşitli Doğu Avrupa, Transkafkasya ve Orta Asya ülkelerinde uygulanan dil planlamalarına ayrılmıştır.
Dil planlamaları söz konusu olduğunda üç yaklaşımdan bahsedebiliriz. Birinci yaklaşım, daha çok ulus-devlet kurma sürecinde ortaya çıkmakta, belli bir ülkenin dilsel olarak homojenleştirilmesini hedeflemektedir. İkinci yaklaşımda devlet yetkilileri dilleri yasaklamaz, tam aksine yasalarla güvence altına alır. Bu tür dil planlamalarının olduğu ülkelerde, farklı anadilleri olan gruplar kendi anadilleri ile eğitim alma, kamu kuruluşlarında ve her türlü kamusal alanda kendi dillerini kullanabilme hakkına sahiptir. Üçüncü tür dil planlaması ise, dillerin sadece yasal güvenceye alınmakla kalmadığı, aynı zamanda etkin bir şekilde her türlü alanda desteklendiği ve kullanımlarının özendirildiği ülkelerde karşımıza çıkmaktadır.
Bu broşürde ele alınan ülke deneyimleri, daha çok yukarıda bahsedilen ikinci ve üçüncü tür dil planlaması yaklaşımlarına örnek olarak verilebilir. Umudumuz, Türkiye’de de benzer yaklaşımların takip edilmeye başlanması ve cumhuriyet tarihi boyunca süregelen baskıcı, tekçi dil politikalarından vazgeçilmesidir.
Broşür dizimizin bu 4. sayısının Türkçesine ulaşmak için tıklayınız.